De bank is opgetrokken uit baksteen metselwerk met terracotta onderdelen, zoals de bijzondere figuren Rouw en Herleving, de sierlijke dakpannen en lantaarnblokken, de zitbankelementen zelf en het reliëf met de tekst: ‘Oorlogsjaren 1914-1919. De Leidsche burgery aan haren burgemeester Jhr. Mr. Dr. N.C. de Gyselaar’. Het reliëf was zodanig verweerd, de tekst nagenoeg onleesbaar, dat is besloten deze te vernieuwen – samen met de zitbankelementen, waarvan er al drie niet meer oorspronkelijk waren. De bestaande exemplaren zijn vooraf zorgvuldig uitgenomen en bewaard. Het overige terracotta is in situ hersteld.

Verder is onder andere het voegwerk weer verdiept uitgevoerd, zoals oorspronkelijk bedoeld was, en zijn er nieuwe ledlampen gemonteerd in de lantaarns. Het platvolle voegwerk en de tl-verlichting waren wijzigingen uit de jaren ’80, toen de bank werd verwijderd om de overkluizing tussen het Rapenburg en Galgewater te vernieuwen en pas ‘na uitvoerige discussie’ bij raadsbesluit werd herplaatst.

Oorspronkelijk werd de bank omringd door een waaiervormige bestrating van baksteen, door Brouwer ontworpen als integraal onderdeel van het monument, ‘waarbij hij de klinkersteenen als met scheering en inslag tot een patroon verwerkt heeft’ (Klei no. 11, 1920: 192). Brouwer zelf spreekt over het ´weefwerk van den baksteenvloer’. (131) Dit straatwerk is midden jaren ’50 verdwenen, toen er een overdekte post werd geplaatst voor de verkeersagent. De plavuizen die lange tijd voor de zitbank lagen en in 2012 zijn verwijderd, behoorden niet tot het oorspronkelijke monument.

In 2018 hebben wij op basis van archiefonderzoek een ontwerp gemaakt voor de reconstructie van het straatwerk, vorm én patroon, ingepast in de huidige verkeerssituatie. In samenwerking met Erfgoed Leiden en Omstreken onderzoekt de Gemeente nu of het mogelijk is het ontwerp op te nemen in de herinrichting van het kruispunt.

(Archieffoto’s: Erfgoed Leiden en Omstreken)