De Burcht, Leiden

De geschiedenis van De Burcht gaat terug tot het eind van de negende eeuw. Toen werd een aarden ringwalburcht opgeworpen. Deze is meerdere malen verhoogd tot de heuvel omstreeks het jaar 1150 zijn huidige hoogte heeft bereikt. Delen van de ringmuur zijn gedateerd op de tweede helft van de dertiende eeuw. Gelegen op een verhoging was de ringmuur goed te verdedigen. De ligging aan de Rijn maakte het een geschikt punt om tol te heffen.

In de vijftiende eeuw heeft de Burcht geen militaire functie meer. Rond de Burcht worden kavels vrijgegeven voor woningbouw. In 1651 koopt de stad Leiden de Burcht van de laatste burggraaf en maakt er een recreatiepark van, compleet met doolhof, herten en pauwen en een hut waar men een verfrissing kon nuttigen. In de loop van de tijd zijn er talloze restauraties en verbouwingen aan de Burcht uitgevoerd.

De kunstmatige heuvel bestaat uit verschillende grondsoorten, een onstabiele ondergrond voor een bouwwerk zonder heipalen. Verzakkingen van de heuvel veroorzaken scheuren in de ringmuur, een terugkerend proces. Sinds 2004 leiden wij het onderzoek naar de verzakkingen. Hierbij worden de deformaties (vervormingen) van de ringmuur en de heuvel in kaart gebracht. Ook is onderzoek gedaan naar de fundering en de bodemsamenstelling. Zo krijgen we meer inzicht in de precieze oorzaken en mogelijke oplossingen van de scheurvorming.

In 2010 was de schade aan de Burcht zo ernstig dat een herstelwerkzaamheden niet langer konden wachten. Bij deze restauratie zijn de scheuren zorgvuldig ingeboet met historisch verantwoord materiaal. Het voegwerk is hersteld met een op het bestaande werk afgestemde mortel. De basalten afdekblokken van de kantelen zijn verbeterd zodat regenwater beter wordt afgevoerd. In 2013 is het hek onderaan de Burcht hersteld en geschilderd.

Om de oorzaken van de verzakkingen aan te kunnen pakken is inzicht nodig in de verschillende oorzaken. Daarom is na de restauratie van 2010 het onderzoek voortgezet en uitgebreid. Met sensoren wordt de waterhuishouding van de heuvel gemonitord. De heuvel en de ringmuur worden nog intensiever en nauwkeuriger gemeten. Op termijn zal met behulp van deze informatie een plan worden opgesteld om scheurvorming in de toekomst te verminderen of misschien zelfs te stoppen.