12 november 2020

Bakenessertoren en Stadhuis Haarlem

Dit jaar begeleiden wij in opdracht van de Gemeente Haarlem de uitvoering van twee werken, de Bakenessertoren en het Stadhuis. Ons bureau is verantwoordelijk voor het toezicht en de directievoering.

Aan de Bakenessertoren is herstel uitgevoerd aan de pinakels van de eerste balustrade. Eenmaal op hoogte werd een bijzondere ontdekking gedaan. De blokken waaruit de pinakels zijn opgebouwd bleken niet van zand- of kalksteen, maar van gegoten kunststeen.

Waarschijnlijk zijn er vrij snel na de restauratie in ’69-’72 gebreken ontstaan aan de toen in Krensheimer Muschelkalk gereconstrueerde pinakels, waarna deze werden gedemonteerd. Tot 1996 bleef de toren zonder pinakels. Toen werden er afgietsels gemaakt van de blokken op basis van kunsthars en marmerpoeder. Na het schilderen waren deze niet meer van ‘echt’ te onderscheiden.

Dit jaar zijn de blokken opnieuw vastgezet en geschilderd. In 2022 zal de volgende fase van de restauratie plaatsvinden.

Bij het Stadhuis wordt in deze fase onderhoud uitgevoerd aan de Zijlstraatvleugel en de toren. De Zijlstraatvleugel is gebouwd tussen 1620 en 1622 naar ontwerp van stadssteenhouwer Lieven de Key. Kenmerkend zijn de rijk gesneden houten consoles onder de ver uitstekende gootlijsten. De consoles worden geïnspecteerd, waar nodig zorgvuldig uitgenomen en hersteld. Verder wordt het nodige metsel- en voegwerk hersteld en worden de lei- en loodbekledingen gecontroleerd. Tot slot wordt het schilderwerk uitgevoerd, op basis van kleurhistorisch onderzoek.

De toren is een begin twintigste-eeuwse reconstructie. Door het veelvuldig gebruik van staal in de met lood beklede houtconstructies, is veel schade ontstaan aan de spits. Dit wordt nu hersteld. Ten behoeve hiervan is de in 1573 door Steven Butendyc gegoten luidklok gedemonteerd. De klok is niet zonder schade – de kroon ontbreekt en door de vermoedelijk naoorlogse stalen ophanging kunnen er scheuren zijn ontstaan. Onderzocht wordt of de klok na herstel zodanig kan worden gemonteerd dat deze weer écht kan luiden.

In oktober verschenen deze artikelen in het Haarlems Dagblad over de werkzaamheden aan de Bakenessertoren en het Stadhuis.

Rechter foto: Royal Eijsbouts Klokkengieterij